Relativeren: 10 tips

Relativeren tip 1

Even tot 10 tellen...

Je wordt afgesneden in het verkeer; je schrikt je rot ! Je adrenaline stijgt en je reactie is primair. Je schrikreactie slaat snel om in boosheid. 'Is die malloot nu helemaal gek geworden?!' Je vloekt hardop, je tikt op je hoofd en je toetert. De ander reageert op dezelfde manier en dit maakt het voor jou nog erger. Als hij of zij moet stoppen voor een verkeerslicht heb je bijna de neiging om uit je auto te springen om hem of haar eens flink de waarheid te vertellen. Gelukkig kun je je nog nét beheersen.

Het is niet alleen in het verkeer dat we impulsief reageren. In allerlei omstandigheden waarbij we te maken hebben met gevoelens van onrecht, woede of frustratie, reageren we vaak reflexmatig. Misschien stamt dat nog uit de oertijd waarbij we te maken hadden met situaties waarin we alleen konden vechten, vluchten of bevriezen - en waarin dat ook de meest veilige opties waren. In deze tijd zijn dergelijke situaties er maar zelden. Neem de bovenstaande gebeurtenis. Je bent afgesneden, oké. Maar draagt jouw explosieve reactie aan bij? Het lost niets op. Je voelt je alleen maar beroerd. En achteraf heb je misschien spijt van je opvliegendheid. Wat had je beter kunnen doen? In deze situatie is dat: ouderwets tot 10 tellen.

Misschien tel je hier wel 10 tips!
Missschien ook niet...

Tel langzaam en haal bij elke tel diep adem. In die tien tellen dat je dat doet, win je tijd. Je kunt je emotie even laten zinken voordat je stoppen doorslaan. De ergste schrik is weg, waardoor ook je adrenaline zakt. Het voelt dan minder urgent. Het geeft je bovendien de gelegenheid om na te denken en te relativeren. Natuurlijk had je wel gelijk. De situatie was best gevaarlijk. Er had iets ernstigs kunnen gebeuren, maar je beseft nu ook dat...

1. het alweer voorbij is en er dus geen actueel gevaar meer is. Opwinden helpt niet...
   
2. je met schelden, tieren en wilde gebaren niemand overtuigt van jouw gelijk...
   
3. de ander misschien niet eens ziet dat je je zo opwindt of zich er niet druk om maakt...
   
4. de ander het niet op jou gemunt had, ook al was hij of zij nóg zo roekeloos...
   
5. je die ander helemaal niet kent en je hem/haar waarschijnlijk nooit meer zal ontmoeten...
   
6. je na die tien tellen al weer meters verder bent. Wat voorbij is, is geschiedenis. Het leven gaat door.

Door deze gedachten, in die paar seconden, zal je woede waarschijnlijk al flink afnemen. Maar als dat nog niet zo is en je nog steeds opgewonden bent? Tel dan nog even verder en vraag je dan af wat eigenlijk het doel en het nut van je opwinding is. Wat bereik je ermee? Wil je de ander 'een lesje leren' of hem/haar beter opvoeden? Maakt dat jou nu opeens zijn/haar leraar? Of heb je wraakgevoelens? Deze absurde gedachten doen je de zinnigheid van een agressieve reactie wel relativeren. Hoe jij je ook opwindt; het zal de ander weinig raken. Je doet er alleen jezelf mee tekort!

Relativeren tip 2

Slaap er een nachtje over...

Het advies om ergens een nachtje over te slapen wordt vaak gegeven als je een moeilijke beslissing moet nemen. Maar ook als je geëmotioneerd of gestrest bent is slapen een goede keuze. Als je vermoeid bent, worden de problemen in je hoofd uitvergroot. En hoe langer je blijft piekeren erover, des te erger het wordt. Het belang van goede nachtrust op je gezondheid wordt steeds vaker benadrukt. Het zorgt voor een beter concentratievermogen. Bovendien kun je makkelijker nieuwe informatie opnemen en verwerken. Je bent ook scherper en alerter. Daardoor kun je problemen makkelijker oplossen. Tenslotte is aangetoond dat je hersenen ook tijdens de slaap blijven doorwerken. Je onderbewuste blijft dus ook als je slaapt actief voor je aan de slag, waardoor je de volgende dag plotseling 'inspiratie' krijgt waar je eerder niet op was gekomen.

Het voelt misschien tegenstrijdig om op tijd te gaan slapen als je het druk hebt met actuele problemen, leerwerk of deadlines. Je wilt alles het liefst meteen oplossen. Bovendien heb je het gevoel dat je toch niet kunt slapen door je verontruste gedachten. Misschien denk je dat je licht en onrustig slaapt als je problemen je niet loslaten. Toch blijkt uit slaaponderzoek dat zelfs wanneer je het gevoel hebt dat je totaal niet slaapt, je toch meer uren slapend doorbrengt dan je denkt.

En behalve dat slapen je frisser maakt, zorgt het er ook voor dat er weer tijd voorbij is. Problemen die gisteren nog zo urgent of onoverkomelijk leken, kun je nu zien in een ander daglicht. Logisch toch, want het is nu immers een andere dag! En de volgende dag zijn je problemen een stuk minder groot.

Relativeren tip 3

Begeef je onder de mensen...

Als je vorige tip op een goed ter harte neemt, volg je een gezond dag- en nachtritme. Je slaapt dan zo'n acht uur per nacht. Daarna kom je je bed weer uit en gaat actief aan de slag met wat je van plan was. Als je problemen hebt en je daardoor somber voelt, heb je misschien de neiging om je terug te trekken en te lang in je bed te liggen. Je vermijdt contact en komt tot niets. Behalve piekeren dan, want dat gaat de hele dag door. En piekeren maakt relatief kleine problemen groter in je beleving. Je zou dat omgekeerd relativeren kunnen noemen. Je ziet jezelf dan misschien als een slachtoffer en hebt daarbij mogelijk het gevoel dat iedereen tegen je is.

De vraag is of die negatieve gedachten kloppen. Als je neigt naar somberheid, is het juist goed om je onder de mensen te begeven. Dat leidt je af van je problemen. Bovendien zul je waarschijnlijk ervaren dat anderen best bereid zijn om naar je te luisteren, je te adviseren of je te helpen. Lukt het je niet om de negatieve gedachten te stoppen, ga dan eens langs bij een vriend(in) of bel hem/haar op. De ander hoeft niet per se met een oplossing te komen, maar je zult merken dat het praten erover al oplucht. Bovendien is het zo dat als je je gedachten uitspreekt, je soms plotseling tot zeer heldere inzichten komt. Soms spreek je uit waar je je zelf nog niet bewust van was.

Het kan ook zijn dat dat de ander zijn of haar ervaringen met je deelt. Daardoor kun je tot de ontdekking komen dat je niet de enige bent met dit probleem. Daarmee is jouw probleem nog niet voorbij, maar het kan je wel inzicht geven. Je hebt nu iets waar je jouw situatie mee kunt vergelijken en (zoals je kunt lezen op deze site en in het boek) is vergelijken en belangrijk hulpmiddel als het gaat om relativeren. Problemen krijgen een andere betekenis als je ze er op een andere manier naar kunt kijken. Het contact met anderen kan je daarbij helpen. Kom uit je isolement en verzwelg niet in je problemen. Kies liever voor sociale steun: een luisterend oor, een advies, een helpende hand. Of zoek, als je dat liever zo wilt noemen, vriendschap, empathie en gezelligheid op.

Relativeren tip 4

Bekijk het luchtig

Als je ergens om kunt lachen, voelt het meteen een stuk minder zwaar. Je problemen kunnen groot zijn, maar toch helpt (zelf)spot vaak om er wat luchtiger er naar te kunnen kijken. De politieke problemen in het land krijgen een minder grote lading als comedians hun satire erop loslaten. Als er angstwekkend nieuws is in de wereld, zoals de uitbraak van het coronavirus, ontstaan er binnen de kortste keren grappen over. Die grappen zijn niet altijd gepast, daar moet je wel op letten, maar het maakt duidelijk dat humor voor mensen een belangrijk middel is om met moeilijkheden om te gaan. Zolang we ergens de grap van kunnen inzien, voelt het als minder bedreigend aan. Soms kun je met een gevatte opmerking een beetje lucht brengen in een zwaarbeladen vergadering. Probeer als het lastig wordt, de komische situatie ervan eens te zien. Soms kun je dat benoemen; op andere momenten kun je dat misschien beter laten omdat anderen hun serieuze pet op hebben en volledig door de narigheid beslag genomen zijn. Zeker als er onderlinge strijd is, zitten anderen niet op jouw kwinkslagen te wachten. Maar toch verbiedt niemand je om er dan op zijn minst een binnenpretje bij te hebben. Zitten anderen in de shit, help hen dan zoveel je kunt, zonder er jouw probleem van te maken. Help dus met een grijns vanbinnen.

Relativeren tip 5

Stap eruit en laat de boel de boel

Bevind je je in een stressvolle situatie? Is er veel herrie om je heen? Gedragen anderen zich irritant? Dan lijkt het al snel alsof die omstandigheden en die mensen de reden zijn dat je je opgewonden, geïrriteerd of gestrest voelt. We leggen de oorzaak van hoe we ons voelen vaak buiten onszelf. We wijzen naar de vervelende gebeurtenissen of we geven anderen de schuld van hoe we ons voelen. Maar op die manier geef je ook de controle over hoe je je voelt uit handen. Hoe je je voelt wordt niet veroorzaakt door de omstandigheden of door anderen, maar alleen door wat je denkt over die omstandigheden of over het gedrag van die anderen. Je gedachten veranderen helpt dus. Maar ja, dat is makkelijk gezegd! Zolang de situatie waarin je je bevindt niet verandert, is het ook niet zo makkelijk om daar anders over te gaan denken. Je zit er middenin en dat beïnvloedt je gedachten.

Dan is het tijd om afstand te nemen, los te laten en de situatie (tijdelijk) te verlaten. Stap eruit en zoek een omgeving op waar het makkelijker is om te relativeren. De beste plek daarvoor is buiten, in de natuur. Het daglicht maakt je minder somber. De frisse lucht geeft je energie. De omgeving is rustgevend. Laat je beperkende gedachten even los en laat je meevoeren in de sfeer van de natuur. Kijk naar de bomen en besef hoe alles groeit en bloeit, ongeacht wat er allemaal gebeurt in de wereld. Dat is al miljarden jaren zo en dat zal miljarden jaren zo doorgaan. Daarmee vergeleken stellen de problemen waar we ons dagelijks mee bezighouden en ons over opwinden opeens niet veel voor. Je hoeft die problemen overigens niet te ontkennen - straks ga je er gewoon weer mee aan de slag - maar het is voor je gemoedsrust prettig als je de impact kunt relativeren.

Neem de tijd! Benut je middagpauze om een ommetje te maken in plaats van te blijven hangen in de negatieve sfeer die er misschien even is op je werkplek. En laat thuis de boel de boel, als het tegenzit, en ga er even uit. Trouwens ook als je geen overmatige stress ervaart is het verfrissend als je er een gewoonte van maakt om er elke dag een half uurtje uit te gaan: weg, de natuur in! Het aardige is dat het buiten zijn je kan helpen met de mooiste gedachten en vergelijkingen. Kijk bijvoorbeeld eens naar de mensen die je tegenkomt. Die doen op dit moment hetzelfde als jij: buiten lopen. Dit maakt hen gelijk aan jou. Zij zijn misschien rijk en jij arm. Maar op dit moment maakt dat geen verschil. Ze doen namelijk hetzelfde als jij: buiten lopen. Zij hebben misschien meer of juist minder alledaagse problemen dan jij. Maar nu even niet. Nu lopen jullie gewoon lekker buiten. Laat dat eens tot je doordringen.

Relativeren tip 6

Bekijk het nuchter en hou het droog

Grijp jij naar de fles als het even tegen zit?

Iedereen krijgt in zijn leven te maken met teleurstellingen. Of met situaties die de grond onder je voeten doet laten schudden. Of gewoon: dagen waarop de hele wereld tegen je lijkt te zijn. Momenten waarop je de controle dreigt te verliezen en snakt naar een borrel omdat die de scherpe kantjes er vanaf haalt. Maar ja, is (met drank) verdoven van je ellende de oplossing? Hoe kun je het hoofd toch koel (en nuchter) houden ten tijde van een (kleine) crisis?

Soms voel je je hartstikke rot en wil je je verdriet het liefst wegdrinken. Verdriet, verlies, pijn, emotionele disbalans, teleurstellingen, baaldagen: dit zijn de meest voorkomende redenen waarom mensen een drankje teveel drinken.

Het hoeft niet eens een grote ramp te zijn die zich voltrekt, maar gewoon iets wat je emotioneel uit balans brengt. Dan komt het overweldigende verlangen om de onplezierigheid een tijdje uit te stellen en later met de emoties om te gaan. Je weet dat het drinken van een flinke slok alcohol je gevoel op de lange termijn erger zal maken, maar daar denk je nu niet over na. De verdoving die je voelt, waardoor de zorgen even weg lijken hoort ook bij de aantrekkingskracht van alcohol.

Wat dan?

Door je verdriet te verdrinken, houd je negatieve emoties binnen in plaats van ze naar buiten te brengen. Alcohol laat je dus in je schulp kruipen. Probeer bij een tegenvaller, teleurstelling, baaldag, verdriet iets te doen met je emoties. Hoe? Je leest het hier.

Stap 1:

- Accepteer dat je je zo voelt. Jouw verdriet, angst, boosheid, chagrijn mag er zijn.

Stap 2:

- Vind iemand met wie je dit gevoel deelt. Je hoeft geen advies. Je wilt gewoon je ei kwijt.

Stap 3:

- Val je iemand er niet graag mee 'lastig? Probeer iets anders: gooi het er letterlijk uit door te schreeuwen (eerst de ramen dichtdoen misschien?). Ben je niet zo van het verbale? Probeer een ademhalingsoefening, loop een stevig blokje om, trek je hardloopschoenen aan en ren je frustraties eruit, poets je auto totdat 'ie pijn aan je ogen doet, schuur die oude picknicktafel op, zodat je hem later (als je je goed voelt) lekker af kunt lakken, pak je gitaar en speel het gevoel weg: het maakt niet uit wat je doet, als het maar een uitlaatklep voor je is.

In staat zijn om te identificeren wat je voelt is echt een goed begin en bereidt je voor op het vinden van positieve strategieën om met de slechte dingen en negatieve gevoelens om te gaan.

Bron: Ikpas.nl

Relativeren tip 7 t/m 10

10 tips? Waar is de rest gebleven?

Je had toch 10 tips beloofd? Ik zie er maar 6! Nauwelijks meer dan de helft! Waar is de rest? Tja, dingen lopen misschien niet altijd zoals je wilt. In dit geval is dat een mooie oefening voor het verbeteren van je frustratietollerantie. Maar wees gerust. De overige 4 tips zijn in de maak. Ze gaan zeker komen. Maar nu nog even niet, dus dat zal je even moeten relativeren.

tekst: Frank van Marwijk
© Bodycom Lichaamscommunicatie